Art Kritik

 John E. Barrios   Ang art ay determinado ng kasaysayan. Iniaakda ng kasaysayan ang art ayon sa pangangailangan ng panahon. At ito marahil ang dahilan kung bakit ang isang festival tulad ng Hublag: Ilonggo Arts Festival, na namayagpag ng siyam na taon (1988-1996) sa Iloilo, ay ngayon lang muling lumitaw (at sa panahon pa ng pandemya) bilang Hublag 2022 (Marso 12 – April 12, 2022 sa Museo Iloilo) . Hindi na nga ito pinangalanan bilang ‘festival’, ito ay naging isang parang reunion eksibit na lamang ng mga artist na lumahok sa naunang festival. Ang Hublag 2022 ay nilahukan ng 33 Ilonggo artist. Walang tema ang eksibit kung kayat makikita ang pagkakaiba-iba ng estilo at estetika ng mga nakadisplay na mga artwork. Wala ring malinaw na naratibo na nais igiit ang eksibit maliban sa pahiwatig na ‘naritito pa’ ang Hublag . Ang salitang Hiligaynon na ‘hublag’ ay nangangahulugan ng ‘tulong-tulong na pagsasama’ para sa isang ‘ninanais na adhikain’. Kapag ginamit sa art, maaari itong manga

 John E. Barrios   Sa art exhibit na Babaye: Sang Una, Subong, kag sa Palaabuton (Babae: Noon, Ngayon, at sa Hinaharap), ng Himbon art group, sa ground floor ng SM City Mandurriao, na nilahukan ng 23 ( 19 ang lalaki at 4 ang babae) Ilonggo artist, at mapapanood mula Marso 19 – 31, 2022, makikita kung paano inilalarawan ng kasalukuyan ang kababaihan. Hindi maitatanggi, at dahil na rin marahil sa maka-lalaking titig (male gaze), karamihan sa pag-iimadyin sa larawan ng babae ay bilang object ng titig ng lalaki (hal. nimpa), katauhang hinubog ng nakaraan (hal. birhen at Maria Clara), at nilikha para maging tagapag-alaga ng bata (nanay at katulong sa gawaing bahay). Sa mga painting nina Brando Banga (“Nymph #1” at “Nymph #2”), Ronnie Granja (“Morena Beauty #1” at “Morena Beauty #2”), Gilbert Labordo (“Morning Kiss”) at Carol Salvatierra, ay inilarawan ang babae bilang object ng interes ng titig ng kalalakihan sa pagkakatutok sa mga katangiang panlabas ganda. Maliban sa paglalagay ng ‘

 John E. Barrios   Sa isang art exhibit na nilahukan ng 13 babaeng artist ng Iloilo na Lin-ay to Hangaway Voices of Ilonggo Women Artists, na ipinalabas sa Lantip Changing Exhibition Gallery 1 ng Unibersidad ng Pilipinas Visayas (Marso 11 – Hulyo 15, 2022), ipinakita ang naratibo at konstruksiyon ng babae sa mga paintings, sculptures, at multi-media arts. Isinaayos ang mga artwork para sundan ang layong ‘maikuwento’ mula sa pagiging ‘ lin-ay’ (dalaga) ng pag-iimahen at pag-iimadyin ng babae papunta sa pagiging ‘ hangaway’ (mandirigma) sa mala-orasan (clockwise) na galaw ng manonood. Unang makikita ang mga painting na naglalarawan ng babae bilang isang ‘dalagang bukid’ (“Contemplation” ni Marge Chavez), palabuntisan at pala-anakan (“Langkoy” ni Adhara Sebuado), at ‘bulaklak’ (“My Precious Truth” at “My Truth Unfolds” ni Charmaine Española at “My Journey of Life” ni Althea Villanueva); mga imaheng nagpapahiwatig ng pagiging ‘ lin-ay’, representasyon ng mahina, sexual object , at api

  Eric Abalajon Nagsimula ang De Lata (short film ni Jonathan Jurilla, 2022) sa nangingibabaw na boses ni Presidente Duterte habang nagbibigay ng talumpati sa Kongreso, puno ng abstrak at teknikal na mga kasabihan, mekanikal ang pag-usal tungkol sa pangangailangan ng pagkakaisa at mga pagsubok na dinala ng pandemya sa bansa. Pagkalipas ng dalawang taon, malamang ang talumpating iyon, at ang iba pang ibinigay niya ng panaka-naka, ay nakalimutan na ng halos lahat. Sunod na ipinakita ang isang di-pinangalanang barangay hall, ang broadcast ay nanggagaling sa isang telebisyon, at kung saan ang mga relief goods ay binabalot ng mga kawani. Si Kap Fernando Masaligan (Rommel Jurilla) ay nasa kabilang kwarto, may mainit na diskusyon sa telepono. Ayon sa isang tauhan, tinanggihan ng komuninad ang alok niya at hindi siya susuportahan sa darating na eleksyon. Sa kanyang galit, mabilis niyang inakusahan na tumutulong sa mga rebelde ang barangay na yaon, at sinabing mas mabuti pang mamatay silang la

 John E. Barrios   Naririyan siya para magsilbi hindi lang bilang pahingahan ngunit bilang tagasagisag (sign) ng isang seryosong gawain: ang kontemplatibong pagtitig sa artwork. Sa kasaysayan ng art viewing, ang paggamit ng bench ay unang nangyari sa isang museum sa Amerika noong 1975 sang-ayon sa konsepto na “Please be seated”, isang programa na nagbibigay ng pagkakataon sa mga bisita ng museum na makita ang isang artwork (upuan) at magamit ito (maupuan). Parehong art at gamit ng art ang naging funksiyon nito. Subalit sa paglipas ng panahon, ang funksiyon ng bench ay para maupuan na lamang. Ang ‘pag-upo’ sa bench ay maaaring mangahulugang ‘magpahinga’ (to rest), pagkakataon para magsulat (to write), gumuhit (to sketch), magkuwentuhan (to talk), tumingin (to look), at iba pang maaaring gawin. Subalit ang pagkakalagay ng bench sa isang estratehikong lugar sa Hanas, ang Changing Exhibition Room sa Gallery 2 ng UPV Museum, saan nakakabit ang paintings ng mga kilalang Filipino mo

 John E. Barrios Ang pagrarason ay isang paraan ng paglikha ng kaalaman. Noong tinanong ang pilosopong si Socrates kung sino ang pinakamatalinong mamamayan ng Ancient Greece, sinagot niya ito na ang pinakamatalinong tao ay ang taong walang alam. Masasabing itong sagot ni Socrates ang siyang pinagmulan at makapaglalarawan ng tinatawag na Socratic method na karaniwan nang ginagamit ng mga guro sa ating mga eskwelahan. Sa short film na Tiempo Suerte ni Jonathan P. Jurilla, na humakot ng awards sa nakaraang Cine Negrense: Negros Island Film Festival 2021 (Best Picture, Best Director, Best Screenplay, Best Actress, Best Supporting Actor at iba pa), ang pangunahing tauhan na si Ging-ging (Jezailah Adriel Jurilla Koch), isang estudyanteng nagpanukala sa kanyang nanay at Kuya (Andriane Cedric A. Egnal) na siya ay magtrabaho na lamang at hindi na mag-aaral para matulungan ang kanyang kuya na may maidagdag na pambili ng pagkain at makapagbayad ng kanilang mga utang. Tinutulan ito ng kanyang ina

  Ferdinand Pisigan Jarin   Ngayong taon ay kinilala ang pelikulang “ SOLO ” na isinulat at idinirehe ni Kevin Pison Piamonte bilang Best Short Film ng 69th FAMAS Award. Ito ang kauna-unahang pelikulang Ilonggo na nabigyan ng nasabing prestihiyosong gawad. Kauna-unahan din ito para sa Unibersidad ng Pilipinas Visayas na nagsilbing co-producer ng pelikula katuwang ang ERK Production na produksiyong-pampelikulang binuo nila Piamonte at ng iba pang Guro at kawaning nagmula sa   Division of Humanities ng nasabing unibersidad. Nakabatay sa pag-alala o memorya ang daloy ng naratibo ng pelikula. At poetikal na pagkukuwento itong n on-linear dahil gaya ng pagkukuwento n atin ng alaala, may tendency tayong magsimula agad sa pinaka-importante o gusto nating sabihin agad. Sabi nga: “ Straight to the meat of the story ”. Mapapansin natin ito agad sa opening scene ng pelikula na maririnig lamang natin ang mga boses na nagsasalitan patungo sa pagkaunawa natin na ang numerong M1163 ay ang ba